Zuivel in voeding van ouderen
Zuivel vormt een vertrouwd onderdeel van de dagelijkse voeding van veel Nederlandse ouderen. Bovendien levert zuivel een belangrijke bijdrage aan de inname van onder andere calcium, fosfor, vitamine B2 (riboflavine) en vitamine B12 blijkt uit onderzoek van het RIVM.
Effect veroudering
Veroudering gaat gepaard met diverse veranderingen, waaronder vermindering van fysieke activiteit, eetlust, spiermassa, spierkracht en botmassa. Bij ouderen is ongewenst gewichtsverlies een veel voorkomend probleem met biologische, psychologische, sociale en economische gevolgen. (1) Het proces van verlies van spier- en botmassa kan worden vertraagd door intensievere fysieke inspanning en door kwalitatief hoogwaardige voeding met voldoende energie en eiwit, vitamines en mineralen (2). Aandacht voor de juiste voedingszorg is dan ook belangrijk (1).
Voedingspatroon ouderen
Het RIVM heeft in 2010-2012 de voedselconsumptie van 739 Nederlandse 70-plussers onderzocht. Op basis van deze voedselconsumptiepeiling concludeert het RIVM dat ouderen in Nederland minder volkorenproducten, fruit en vis eten dan wordt aanbevolen. Ook consumeren ze te veel ongezonde verzadigde vetzuren en zout. Bovendien is de consumptie van basisvoedingsmiddelen als zuivelproducten, brood, aardappelen, rijst, pasta en smeer- en bakvetten laag. Kijkende naar de subgroep ‘ouderen met een functionele beperking’ blijkt dat deze groep een lagere inname heeft van energie, eiwit, groente, calcium en magnesium dan wordt aanbevolen en meer kans hebben op ongewenst gewichtsverlies. (3)
Het RIVM bekeek ook de inname van micronutriënten bij de Nederlandse ouderen. Hierin kwam naar voren dat de lage inname van vitamine A, B6, foliumzuur, riboflavine (vitamine B2) en vitamine C (alleen bij mannen) een punt van aandacht is bij een deel (<15%) van de ouderen. Bij een meerderheid van de ouderen is de inname van vitamine D onvoldoende, ondanks het suppletie-advies. Kijkend naar de inname van mineralen blijkt dat ongeveer 10% van de ouderen mogelijk een te lage inname van selenium heeft. Het is hiernaast nog onduidelijk of de inname van calcium, kalium, magnesium (alleen bij mannen) adequaat is. Ongezond hoge innamen van vitamines en mineralen kwamen niet voor in de voedselconsumptiepeiling onder ouderen, met hierop als uitzondering de zoutinname bij mannen. (3)
De rol van zuivel
Zuivel vormt een vertrouwd onderdeel van de dagelijkse voeding van veel Nederlandse ouderen. Uit de voedselconsumptiepeiling onder Nederlandse ouderen (70+) blijkt dat zuivelproducten ook een belangrijke bijdrage leveren aan de inname van micronutriënten. Zo komt 61% van de dagelijkse calciuminname uit zuivel. Ook de dagelijkse inname van vitamine B2 (41%), vitamine B12 (35%), fosfor (35%), retinol (27%), zink (24%) en vitamine A (20%) komt voor een substantieel deel uit zuivelproducten. Het RIVM adviseert om de inname van zuivelproducten te stimuleren, om zo de inname van B-vitaminen, vitamine A en calcium te verhogen. (3)
Zuivel is naast de inname van diverse micronutriënten ook een belangrijke leverancier van macronutriënten. Zo komt 25% van de totale dagelijkse eiwitinname, 20% van de totale vetinname en 11% van de totale koolhydraatinname uit zuivelproducten. (3) Voldoende eiwit, in combinatie met bewegen, is voor ouderen belangrijk voor spierbehoud. In de ProMuscle studie wordt onderzoek gedaan naar het effect van (extra) eiwit in combinatie met krachttraining bij ouderen.
Referenties
- Dieetbehandelingsrichtlijn ondervoeding, mei 2012.
- Cederholm, T., Cruz-Jentoft, A.J. en Maggi, S. (2013). Sarcopenia and fragility fractures. European journal of physical and rehabilitation medicine, 2013; 49:111-117.
- Ocké, M.C., Buurma-Rethans, E.J.M., Boer, de, E.J., Wilson-van den Hooven, C., Etemad-Ghameshlou, Z., Drijvers, J.J.M.M. en Rossum, van, C.T.M. (2013). Diet of communitydwelling older adults. Dutch National Food Consumption Survey Older adults 2010-2012. RIVM 050413001/2013
- Voedingscentrum (2015). De Schijf van Vijf. Verkregen in januari 2015 via www.voedingscentrum.nl